Czym jest pozytywna dyscyplina?

Czym jest pozytywna dyscyplina i jak ją zastosować w praktyce?

Nauczyciel panujący nad grupą uczniów jest w stanie sprawnie przeprowadzić zajęcia. Przerywanie lekcji i uciszanie gagatków, wybija zainteresowanych tematem żaków z uwagi. Jeżeli sytuacja powtarza się, to uczniowie tracą skupienie przedmiotem, co zdecydowanie obniża prestiż nauczyciela. Często, pedagodzy stosują zdobytą wiedzę i doświadczenie do eliminacji niepożądanych zachowań. Niektóre metody bywają skuteczne, a inne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Może to być wynikiem konkretnej sytuacji, zdarzenia w klasie lub w szkole. Ostatni wariant jest zdecydowanie najtrudniejszy do okiełznania. Zdarza się, że nauczyciel nie może liczyć na wsparcie rodziców, co dodatkowo utrudnia zadanie. 

W wielu złożonych i trudnych sytuacjach, nauczyciel zostaje sam z problemem. Można go bagatelizować i obserwować, jak się nawarstwia. Warto jednak popracować nad jego rozwiązaniem. Starania nauczyciela i trud włożony w wyjaśnienie sprawy z pewnością zaprocentuje w przyszłości. Korzyścią dla nauczyciela będzie szacunek wśród grona pedagogicznego, ale co czasami jest cenniejsze, także wśród uczniów. W związku z tym, w otoczeniu tak zaangażowanego nauczyciela, będzie coraz mniej „incydentów”, gdyż to on będzie umiejętnie kierował klasą i poszczególnymi uczniami. Wydaje się więc, że jest kilka dróg, które mogą z powodzeniem zaprowadzić dyscyplinę. Wśród nich są metody „inwazyjne”, które są bronią obosieczną. Istnieją też takie, które są niezauważalnie dla grupy. Efekty tych ostatnich są dużo lepsze, długotrwałe i mniej stresujące dla pedagoga i uczniów. Sprawdźmy więc, czym jest pozytywna dyscyplina i jak ją zastosować w praktyce?

Dyscyplina w klasie

Z definicji, dyscyplina to zasady regulujące sposób zachowania, postępowania w określonym środowisku, w danej grupie ludzkiej, ale także porządek, posłuszeństwo, posłuch i subordynacja. Zdecydowanie przyjemniej dla wszystkich, a zwłaszcza dla nauczyciela, prowadzi się zajęcia ze zdyscyplinowaną grupą. Wówczas nawet zły dzień nie jest przeszkodą lub dające się we znaki zmęczenie, nie utrudni prowadzenia lekcji.

Pozytywna dyscyplina

Pozytywna dyscyplina to klasyczna metoda wychowawcza, oparta na wzajemnej miłości i szacunku, wywodząca się z nurtu psychologii indywidualnej Alfreda Adlera. Jej założenia można wprowadzać zarówno w domu, żłobku, przedszkolu, jak i szkole podstawowej czy ponadpodstawowej. Oczywiście każdy z etapów edukacji ma swoją specyfikę i do każdego Pozytywna Dyscyplina dopasowała odpowiednie narzędzia. Jeżeli mamy możliwość nawiązania współpracy pomiędzy rodzicami a placówką, to uczeń otrzyma możliwość harmonijnego rozwoju w środowisku pełnym empatii, zrozumienia i miłości. Twórcy założeń Pozytywnej Dyscypliny - Jane Nelsen, Cheryl Erwin i Roslyn Ann Duffy – zadbali o to, by w swoich książkach zamieścić wiele praktycznych rozwiązań oraz porad – które można od razu wdrożyć w codzienne życie szkolne. Również w kursie duży nacisk położony został na aspekt praktyczny poruszanych zagadnień – aby teorię można było przełożyć na praktykę. Więcej informacji na ten temat, można zdobyć na: kursy online dla nauczycieli.

Założenia Pozytywnej Dyscypliny

Istnieje pięć kryteriów, dzięki którym łatwiej zrozumieć założenia Pozytywnej Dyscypliny i sprawniej można wdrożyć je w szkole i klasie. Oto one:

• uprzejmość i stanowczość,
• uczenie dzieci, że są zdolne i kompetentne,
• przynależność, znaczenie, więź,
• długofalowość,
• nauczanie kompetencji i umiejętności życiowych.

Pozytywna Dyscyplina uczy, że uczniowie są zdolni i kompetentni. Dla młodego człowieka jest bardzo ważne, aby mieć wsparcie i czuć, że rodzice i nauczyciele wierzą w niego. Drugie kryterium dotyczy bycia zdolnym i kompetentnym uczniem. Ważne jest dawanie wyboru, słuchanie ucznia, podążanie za nim – żeby mógł się realizować, uczyć dokonywania wyborów, mieć wsparcie dorosłych na każdym etapie życia. Uczeń, szukając rozwiązań, dowiaduje się dużo o sobie, utwierdza się w przekonaniu, że ma sprawczość.

Podopieczny otoczony miłością, wsparciem i zrozumieniem czuje, że przynależy do klasy czy do społeczności szkolnej. Jeżeli szanujemy ucznia – dowiaduje się on, że jego zdanie, jego opinia ma znaczenie; a przynależność daje mu poczucie więzi. Wszystkie te elementy wpływają na świadomość, na wiarę oraz budowanie  pewności siebie dziecka. Czwartym elementem jest długofalowość. Każdy człowiek inaczej reaguje na zmiany; uczniowie mogą przyjąć z entuzjazmem nowe podejście do wychowania, obowiązków i budowania relacji; mogą być zaciekawione, lub stać się wycofane. Oczywiście, każdy może przechodzić każdy w tych etapów wymiennie. Ważne jest, aby pamiętać, że proces ten jest długofalowy,dlatego więc warto poćwiczyć swoją stanowczość, samodyscyplinę i systematyczność.

Ostatnim omawianym elementem jest nauka umiejętności i kompetencji życiowych. Budując klasę w duchu Pozytywnej Dyscypliny nauczyciele, poprzez wzmacnianie więzi oraz przynależności – dają uczniom naukę umiejętności życiowych. Uczniowie uczą się współpracy, uczą się jak pomagać i rozumieć drugiego człowieka. Umiejętności te nastolatek może od razu wykorzystywać, może też zacząć wcielać je w życie na późniejszych etapach – stąd z założenia mówimy o długofalowości jako podstawowym kryterium wprowadzania zmian wychowawczych.

Postawy i umiejętności

Nastolatek, między innymi dzięki zastosowaniu zachęty, a odchodzeniu od pochwały dowiaduje się, że jest zdolny. Poprzez angażowanie go w szkolne i klasowe życie – na przykład dzielenie się obowiązkami – wie, że wnosi wkład oraz że jest potrzebny. Współdecydując i decydując, w praktyce dnia codziennego uczy się, że, ma wpływ na to, co mu się w życiu przydarza. Moc sprawstwa przydaje się przez całe życie, szczególnie w momentach zmian, stresu, zwątpienia.

„Pozytywna Dyscyplina uczy, jak być dobrym obserwatorem, by zrozumieć które zachowania są odpowiednie do wieku, by rozpoznać, kiedy uczeń jest gotowy i na jakie wyzwania związane z samodzielnością”. 

Kurs online dla nauczycieli pt. „Pozytywna dyscyplina w klasie” dogłębnie wyjaśnia poruszone zagadnienia. Opisano 7 postaw i umiejętności, które mają wpływ na kształtowanie dyscypliny. W prosty sposób można je przyswoić i wykorzystać we własnym otoczeniu, aby sprawdzić skuteczność porad. Warto podkreślić, że sprawdzą się one również w przypadku osób z trudnymi zachowaniami.

Nie bój się pomyłek

Każdy popełnia błędy - bez wyjątku. Można z nich wyciągać wnioski i uczyć się, jak szukać rozwiązań. Co więcej, starać się unikać podobnych sytuacji w przyszłości i podejmować lepsze decyzje. Pozytywna Dyscyplina pomaga w szukaniu rozwiązań oraz tego, jak najlepiej uczyć się samemu, by później przekazywać wiedzę uczniom. Nauczyciel musi mieć świadomość, że on też może popełnić błąd. Jeśli tak się stanie - pogódź się z tym, a następnie przyznaj się do winy. Pedagog, który przyzna się do błędu, jest dużo lepiej postrzegany. Nie oznacza to, że traci autorytet.

Warto pamiętać, że przyznając się do błędu, wypada przeprosić. W końcu to nic nie kosztuje, a dla kogoś może mieć bardzo dużą wartość. Następstwem przeprosin, powinna być rozmowa o możliwych sposobach rozwiązania sprawy. W ten sposób podchodzimy do sprawy w dorosły i odpowiedzialny sposób, poniekąd na równych warunkach z uczniem. Taka zwyczajna rozmowa może dużo wnieść w relacje nauczyciel-uczeń/klasa.

Pozytywna Dyscyplina do szerokie zagadnienie, które warto dogłębnie przeanalizować. Szkolna24 organizuje kursy dla nauczycieli z wielu, przydatnych w pracy profesora zagadnień. Dzięki nim można pogłębić/wiedzę, ale też odkryć nowe sposoby na radzenie sobie z różnymi rodzajami uczniów. Panując nad klasą, mamy pewność, że zrealizujemy swoje zadania, a uczniowie chętniej będą angażowali się w zajęcia. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi kursami!